Litwa jest krajem nizinnym, położonym w środkowej Europie nad Morzem Bałtyckim. Graniczy z Polską terytorialnie, ale jej historia jest nierozerwalnie związana z naszym krajem. Tytułowe państwo jest niewielkie, ale bardzo ciekawe, zarówno pod względem historycznym, jak i turystycznym. Znajduje się tam wiele pięknych miejsc, jak i cennych zabytków. Z pewnością warto ją lepiej poznać. Dowiedz się, czym jeszcze charakteryzuje się Litwa?
Położenie i podstawowe informacje o Litwie
Litwa to państwo unitarne w Europie Środkowej, jest członkiem NATO oraz Unii Europejskiej. Graniczy z Rosją, Polską, Białorusią oraz Łotwa. Ma dostęp do Morza Bałtyckiego. Zajmuje powierzchnię ponad 65 tysięcy kilometrów kwadratowych. Jest republiką parlamentarną z ustrojem demokratycznym z trójpodziałem władzy, podstawowym dokumentem, regulującym prawa obywateli jest konstytucja. Na czele tego kraju stoi prezydent. Stolicą Litwy jest Wilno. Terytorium państwa dzieli się na 10 okręgów, każdy z nich ma własną stolicę. Wilno jest stolicą całego kraju oraz okręgu wileńskiego.
Ukształtowanie terenu i klimat Litwy
Omawiane państwo jest w większości państwem nizinnym z dostępem do morza. Na przeważającej części kraju możemy obserwować polodowcowy charakter ukształtowania terenu, w tym liczne moreny denne, sandry, wydmy śródlądowe. Wybrzeże morskie jest niskie. Teren Litwy jest rozdzielany wieloma dolinami, zalewami. Nad morzem znajduje się wiele wydm, zaś na południu dolina rzeki Niemen. Znajduje się tutaj niemało bogactw naturalnych, w tym bursztyn, żwir, torf, gleby są jednak w większości ubogie (bielice, czasem gleby bagienne - torfowiska na Wyżynie Żmudzkiej). W kraju przeważają lasy mieszane z sosną oraz iglaste na glebach żyźniejszych. Na południu przeważają lasy grabowe i dębowe.
Na Litwie panuje klimat umiarkowany, kontynentalny, opady obserwuje się głównie latem, występują dość silne wiatry. Liczne rzeki i jeziora zasilane są gównie topniejącym śniegiem, co w okresie wiosennym może powodować lokalne podtopienia.
Ludność Litwy
Tytułowy kraj zamieszkuje około 2 miliony 800 tysięcy osób. Większość demograficzną stanowią rdzenni Litwini, którzy stanowią około 85% społeczeństwa. Do mniejszości narodowych w tym kraju należą Polacy, Białorusini, Ukraińcy oraz Rosjanie.
Aktualnie jedynym urzędowym językiem w tym kraju jest język litewski, pochodzący z grupy języków bałtyckich. Wcześniej językiem urzędowym był język ruski oraz polski. W wieku rejonach obowiązują języki mniejszości narodowych, zwłaszcza tam, gdzie skupiska konkretnej ludności są większe.
Flaga Litwy
Flaga Litwy
Mapa Litwy
Historia Litwy
Pierwsze wzmianki o Litwie pochodzą z początku XI wieku, jednak jako państwo powstało około 200 lat później. W średniowieczu istniało jako Królestwo Litewskie, któremu królował Mendog, następnie w wieku XV znane było jako Wielkie Księstwo Litewskie. Po zaanektowaniu ziem Rusi Kijowskiej stało się europejskim mocarstwem: największym terytorialnie krajem na całym kontynencie. Po wejściu w związek z Królestwem Polskim w XVI wieku na podstawie unii w Krewie (unia realna) jego losy związały się z naszym krajem. Po rozbiorach Polski weszła w skład wielkiego imperium rosyjskiego. Po I wojnie światowej odzyskała niepodległość jako Królestwo Litwy oraz uzyskała niezależność od Cesarstwa Niemieckiego. W listopadzie 1918 roku powstała Republika Litwy. W 1940 w wyniku agresji rosyjskiej stała się częścią ZSRR, ponownie odzyskała niepodległość w 1990 roku. W maju 2004 roku omawiane państwo stało się członkiem Unii Europejskiej.
Stolica Litwy: Wilno
Stolica leży we wschodniej części kraju na Pojezierzu Wileńskim u ujścia rzeki Wilejki. W XV wieku zaczął swoją działalność Uniwersytet Wileński, założony przez króla Polski (Stefana Batorego). To jeden z największych i najważniejszych ośrodków w tamtych czasach, tuż obok Uniwersytetu Lwowskiego. Kształcił na wielu wydziałach, obecnie jest największą i najbardziej prestiżową uczelnią wyższą na Litwie. Jedna z sali wykładowych nosi imię założyciela uczelni.
Wilno jest ośrodkiem naukowym, kulturalnym, gospodarczym oraz turystycznym, stanowi miasto atrakcyjne turystycznie, znajduje się w nim wiele zabytków cennych z punktu widzenia historycznego. Jest także ważnym ośrodkiem religijnym, mieści się tutaj bowiem Sanktuarium Matki Boskiej Ostrobramskiej, bazylika i kilkanaście cerkwi prawosławnych.
Co ciekawe, pierwsza wzmianka o mieście pochodzi z XIV wieku, Wilno było najeżdżane przez krzyżaków, a król Jagiełło ustanowił województwo wileńskie. To w Wilnie książę Witold wybudował zamek, co uczyniło to miasto ważnym ośrodkiem strategicznym i militarnym. W XV wieku Wilno otrzymało prawa miejskie z rąk króla Kazimierza Jagiellończyka.
Współcześnie Wilno jest największym i najważniejszy miastem na Litwie. Dzieli się na 20 dzielnic, zwanych gminami. Znajduje się tutaj ponad 40 zabytkowych kościołów. Najcenniejszym jest barokowy kościół świętego Piotra i Pawła z blisko 2000 rzeźb, jak również kaplica z obrazem Matki Boskiej Ostrobramskiej. Do innych zabytków architektury sakralnej barokowej należą:
- kapliczka świętego Kazimierza, znajdująca się w katedrze świętego Stanisława,
- Monaster Świętego Ducha,
- Kościół Misjonarzy,
- cerkiew bazylianów wraz z klasztorem,
- omawiany Uniwersytet Wileński.
Zabytkami epoki barokowej są również wileńskie pałace: pałac Sapiehów czy Radziwiłłów, jak również Pałac Paców, gdzie obecnie mieści się Ambasada Rzeczypospolitej na Litwie.
Na uwagę zasługują również zabytki poprzednich epok, w tym gotyku i renesansu. Do zabytków architektury gotyckiej w Wilnie zaliczyć możemy Kościół świętego Franciszka, Kościół Świętej Trójcy czy basztę w Zamku Górnym. Z kolei najstarszą gotycką budowlą w mieście jest Kościół świętego Mikołaja z XV wieku. W mieście znajduje się wiele zabytków architektury renesansowej, w tym Kościół świętego Michała oraz zrekonstruowany Zamek Dolny.
W Wilnie znajduje się wiele zabytków epoki klasycystycznej, w tym bazylika archikatedralna świętego Stanisława, Ostra brama, Pałac w Werkach, Ratusz miejski oraz Pałac Prezydencki. W mieście zobaczyć możemy także wiele zabytków architektury eklektycznej, w tym Filharmonię czy Muzeum Ofiar Ludobójstwa. W stolicy znajduje się też wiele zabytkowych nekropolii oraz zabytkowe kamieniczki, nadające wyjątkowego charakteru wileńskiej Starówce. Od nazwy litewskiej stolicy swoją nazwę wzięła warszawska stacja kolejowa: Dworzec Wileński.
Miasto Litwy - Kowno
Ciekawe miasta Litwy
W środkowej części kraju znajduje się miasto Kowno, drugie co do wielkości. Jest ważnym ośrodkiem gospodarczym i przemysłowym w tym państwie. Znajduje się tam wiele cennych zabytków, w tym ruiny zamku, Kościół świętej Gertrudy, archikatedra, zespół klasztorny zakonu bernardynów oraz jezuitów, ratusz miejski, znany również jako Biały Łabędź, pałac Godlewskiego czy dom Perkuna. Nad Bałtykiem znajduje się z kolei miasto Kłajpeda. To znany litewski port. Do cennych zabytków tego miasta należą ruiny zamku krzyżackiego, zabytkowe spichlerze, kościoły oraz rzeźba świętej Anny. Z kolei w południowej części znajduje się miasto Mariampol. Do zabytków wartych uwagi należą na pewno klasztor marianów, zabytkowa synagoga oraz cerkiew prawosławna. Miastem partnerskim Mariampola są Suwałki. Kolejnym miastem, które na pewno warto odwiedzić są Druskienniki. To znane i cenione uzdrowisko litewskie, znajdują się tutaj źródła borowiny oraz źródła mineralne. W mieście rozlokowanych jest wiele hoteli i pensjonatów, pozwalających na zakwaterowanie się kuracjuszom.
Atrakcje turystyczne Litwy
Jednym z najciekawszych miejsc jest Zamek w Trokach. To niewątpliwie jedna z największych atrakcji turystycznych tego kraju znajduje się on na jeziorze Galwe w miejscowości Troki w południowej części kraju. Zamek pochodzi z XV wieku i został wzniesiony przez syna księcia Witolda, wielkiego księcia litewskiego Kiejstuta. Obecnie zamek po rekonstrukcji służy turystom: znajduje się tam muzeum.
Kolejną budowlą, zasługującą na miano niekwestionowanej atrakcji turystycznej Litwy jest Pałac Tyszkiewiczów w Zatroczu. Piękną, ponad 100-letnią rezydencję okala ogród w stylu angielskim. Obecnie jest udostępniony do zwiedzania dla turystów. Ogrody zwiedza się bezpłatnie, do pałac obowiązuje bilet wstępu.
Ciekawy obiekt znajduje się także w miejscowości Pożajście: to zabytkowy klasztor kamedułów nad brzegiem zalewu na Górze Pokoju. To jeden z największych kompleksów klasztornych w kraju, jego historia sięga ponad 300 lat wstecz. Dziś w klasztorze czeka na nas wiele pięknych obrazów i fresków, znajduje się tam wysokiej klasy hotel z gastronomią. Corocznie na terenie klasztoru odbywa się Międzynarodowy Festiwal Muzyczny, jedno z najważniejszych, kulturalnych wydarzeń w kraju.
Na północy Litwy znajduje się kolejne ciekawe miejsce, a mianowicie Góra Krzyży (okolice Szawii). W XV wieku znajdowała się w tym miejscu kapliczka, po upadku powstania listopadowego masowo zaczęto przynosić tam krzyże, które stawiano lub wieszano, były to różnej wielkości krzyże. Przynoszone były jako symbole nadziei, ale i dziękczynienia. Po II wojnie światowej zakazano pielgrzymek w to miejsce oraz znoszenia krzyży oraz podjęto próbę unicestwienia tych już przyniesionych. Zniszczono kaplicę oraz część krzyży, ale stale przybywało nowych. Obecnie znajduje się ich tam około 200 tysięcy. W 1993 roku wybudowano tam nową kaplicę, którą w tym samym roku poświecił papież, Jan Paweł II.
Ciekawe i atrakcyjne turystycznie miejsce znajduje się również nad Bałtykiem, mowa o Mierzei Kurońskiej, uwielbianej przez miejscowych, ale i przyjezdnych. To piękny teren, prawdziwy raj dla wielbicieli plażowania, spacerów ale i rowerowych przejażdżek. Podobno jej pierwszymi mieszkańcami byli… Wikingowie. Na Mierzei wytyczonych jest wiele tras pieszych i rowerowych. Aby się na nią dostać, należy udać się na prom w Kłajpedzie. Przeprawa trwa kilka minut. Na terenie Mierzei wytyczono Park Narodowy.
Jakie pamiątki warto przywieźć z Litwy?
Co kupić na Litwie jako pamiątkę? Co warto przywieźć z tego wyjątkowego kraju? Na pewno cennym nabytkiem będą regionalne wyroby z wikliny, skóry, ozdoby, w tym biżuteria z bursztynu czy dekoracyjne obrusy oraz serwety. Piękną pamiątką mogą okazać się ubrania i dodatki z lnu. Dla wielbicieli cennych bibelotów doskonałym rozwiązaniem może okazać się zakupienie litewskiej porcelany: talerzyków, kubeczków, filiżanek czy popielniczek.
Kuchnia litewska
Litewska kuchnia jest ciekawa i bardzo wyrazista w smaku, wszystko za sprawą odpowiednio dobieranych przypraw. Królują tu potrawy z ziemniaków, ale i mięsa. Najbardziej znaną litewską potrawą są cepeliny, znane również jako kartacze. To rodzaj pyz ziemniaczanych, nadziewanych mięsem z cebulą i przyprawami. Znane są również kartacze w wersji wegetariańskiej z innymi składnikami. Kolejny litewski przysmak to kołduny, czyli pierogi z farszem, które zwykle jemy podawane z zupą. Smaczne są również kibiny, pierogi z farszem, pieczone w piekarniku. Kolejne litewskie pierogi to czebureki: smażone w oleju i podawane z zupą. Ciekawą zapożyczoną litewską potrawą jest kugel, czyli babka ziemniaczana, zapiekana w piekarniku ze skrawkami. Smaczną potrawą, rozpowszechnioną na Litwie jest chłodnik litewski: zupa na zimno z buraków z dodatkiem ogórków, zabielana kwaśnym mlekiem i posypana koperkiem. Podawana jest z ugotowanymi ziemniakami.
Ciekawostki o Litwie
Poniżej garść ciekawych informacji na temat tytułowego kraju - tego jeszcze o nim nie wiemy.
- Narodowym sportem litewskim jest koszykówka, narodowa drużyna tego kraju odnosi w tej dziedzinie spektakularne sukcesy;
- Na Litwie dwukrotnie w ciągu roku obchodzone jest święto niepodległości, pierwszy raz w lutym na upamiętnianie aktu niepodległości z 1918 roku, a drugi raz w marcu, kiedy to świętuje się wydanie Aktu Przywrócenia Państwa Litewskiego z 1990 roku;
- Ptakiem narodowym i symbolem Litwy jest bocian biały;
- Język litewski - jako jeden z języków bałtyckich - uważany jest za jeden z najstarszych na świecie;
- Litwa jako ostatnie państwo na starym kontynencie przyjęła chrzest, było to dopiero w XIV wieku.
Komentarze